γαστερόστεος

(gasterosteus). Τελεόστεο ψάρι της οικογένειας των γαστεροστεϊδών, της τάξης των σκληροπαρείων. Το μήκος του δεν υπερβαίνει τα 6 εκ. και στο κάτω σαγόνι του, που προεξέχει ελαφρά από το άνω, υπάρχουν μικρότατα δόντια. Στο μέσο της ράχης του προβάλλουν δύο ή τρία αγκάθια κινητά, ισχυρά και κοφτερά. Το μικρό αυτό ψάρι χαρακτηρίζεται από έλλειψη λεπιών στις πλευρές που έχουν αντικατασταθεί από οστέινες πλάκες, ο αριθμός των οποίων διαφέρει στις ποικιλίες του είδους. Ο γ. είναι διαδεδομένος σε εκτεταμένες περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας, της ΒΑ Αφρικής και της Βόρειας Αμερικής, όπου ζει στα γλυκά και αλμυρά νερά, στις εκβολές των ποταμών, τρώγοντας οργανικές ουσίες και μικρά ζώα. Την άνοιξη το αρσενικό παίρνει χρώμα πορτοκαλί και κόκκινο στα μάγουλα και στην κοιλιά και στη ραχιαία περιοχή έντονα πράσινο, γαλάζιο και αργυρό. Εκλέγει μια ζώνη πλούσια σε βλάστηση κι εκεί, με φύκια και υδρόβια φυτά, κατασκευάζει μια φωλιά κυλινδροκωνική. Όταν τελειώσει την κατασκευή, κάνει αδιάκοπους ελιγμούς και οδηγεί εκεί διαδοχικά διάφορα θηλυκά για να αποθέσουν τα αβγά τους, τα οποία το αρσενικό τα γονιμοποιεί με επίβρεξη σπέρματος ύστερα από κάθε εναπόθεση. Ύστερα από μία ή δύο εβδομάδες, γεννιούνται τα μικρά, τα οποία εγκαταλείπουν γρήγορα το καταφύγιό τους. Στο διάστημα αυτό, το αρσενικό υπερασπίζεται τη φωλιά από επιδρομές και ανανεώνει κάθε τόσο το νερό αναταράζοντας τα αγκάθια του. Ανάλογες συνήθειες έχει και ο γ. ο θαλάσσιος, που έχει μήκος 15-20 εκ. και χαρακτηρίζεται για την ορμητικότητά του. Ζει στις ακτές του Ατλαντικού, από τον Βισκαϊκό κόλπο μέχρι τη Βόρεια θάλασσα και τη Βαλτική. Στην Ελλάδα απαντάται στον ποταμό Λούρο ο γ. ο λείουρος, του οποίου η τοπική ονομασία είναι σταυρίδι. Ο γαστερόστεος ζει στα θαλάσσια και γλυκά νερά της Ευρώπης, της Ασίας, της βορειοανατολικής Αφρικής και της Βόρειας Αμερικής.